کنسول STEAM DECK

آنباکس استیم دک

بررسی کامپیوتر گیمینگ استیم دک را با بسته بندی آغاز می‌کنیم. در بسته بندی مقوایی ساده و بی‌هیچ نماد ظاهری از استیم عرضه می‌شود. درون بسته بندی استیم دک، یک کیف بسیار محکم برای حمل و آداپتور شارژر به همراه دفترچه‌ی راهنمای را می‌توان دید. بسته بندی استیم دک در مقایسه با سایر محصولات مثل نینتندو سوییچ و یا حتی کنترلرهای موبایل ریزر، ناامید کننده به‌نظر می‌رسد.

با این حال کیفی که همراه با کنسول عرضه می‌شود، کیفیت بالایی دارد. این کیف، قابی محکم و ضربه‌گیر برای دستگاه بازی است که آن را از هرگونه آسیب فیزیکی مصون می‌دارد. این کیف لوگوی ولو روی آن دوخته شده است، یک دسته برای حمل دستی و کش به جهت نصب روی دسته‌ی چمدان نیز دارد.

علاوه بر این، همراه این کامپیوتر گیمینگ همراه یک آداپتور معمول ۴۵ وات (W) و کابل USB تایپ C عرضه می‌شود که برای شارژ دستگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. متاسفانه آداپتور شارژر استیم دک، همراه با خود دستگاه درون کیف جا نمی‌شود.

استیم دک در نگاه اول

کامپیوتر گیمینگ استیم دک با ابعاد ۲۸۹ در ۱۱۷ در ۴۹ میلی‌متر (mm) و در تک رنگ مشکی عرضه شده است. وزن این محصول ۶۶۹ گرم است که برای یک دستگاه بازی دستی کمی سنگین به نظر می‌رسد. با این حال طراحی این دستگاه به شکلی صورت گرفته که در دست گرفتن آن خسته کننده نخواهد بود.

بدنه‌ی دستگاه از جنس پلاستیک محکم ساخته شده است. کلیدها و جوی استیک‌ها نیز پلاستیکی هستند، اما کیفیت جوی استیک‌ها در مقایسه با محصولات پریمیوم، راضی کننده نیست.

کلیدهای قابل کنترل بازی در طرفین سمت راست و چپ، لبه‌ی بالایی و پنل پشتی قرار دارند. در قسمت میانی استیم دک از نمایشگر LCD حدودا ۷ اینچی بهره می‌برد که بیشتر پنل جلویی دستگاه را به خود اختصاص داده است. اسپیکرهای دستگاه را نیز می‌توان در قسمت جلویی مشاهده کرد. در لبه‌های دستگاه نیز کلیدهای کاربردی، خروجی فن‌ها و اتصالات قرار گرفته است.

راه اندازی اولیه‌ی استیم دک کمی زمان‌گیر است. استیم دک بایستی حدود ۱۰ گیگابایت آپدیت نرم افزاری سیستم عامل را دریافت کند. این پروسه برای بررسی کامپیوتر مخصوص بازی Steam Deck ویجیاتو حدود دو ساعت زمان برد؛ و در نهایت پس از آپدیت نرم افزاری رابط کاربری مشابه نرم افزار استیم به شما اجازه می‌دهد تا از طریق اکانت استیم خود لاگین شوید.

طراحی کنسول STEAM DECK

در بررسی کامپیوتر گیمینگ استیم دک با ابعادی بزرگ‌تر از کنسول‌های بازی دستی عرضه شاهد هستیم. در طرفین، لبه‌ی بالا و پستی این کامپیوتر کوچک هشت کلید، چهار ماشه، چهار پدل، دو جوی استیک، دو پد ترک، یک دی‌پد قرار گرفته است. تنوع و تعدد این کلیدها در کنار نمایشگر لمسی دستگاه، بیش از آن چیزی است که هر کاربری نیاز داشته باشد.

کلیدهای L4 ،L5 ،R4 و R5 این کامپیوتر در قسمت پشتی دستگاه قرار گرفته‌اند. جایگذاری این کلیدها نامعمول و کمی غیرکاربردی به نظر می‌رسد. ترک پدهای ۳۲.۵ میلی‌متری مربع شکل طراحی شده در طرفین دستگاه نیز چندان در تجربه‌ی بازی کاربردی نیستند. این ترک‌ پدها غالبا برای گشت و گذار در منوی سیستم عامل و تایپ کردن مورد استفاده قرار می‌گیرند.

جوی استیک‌ها، دی‌پد و چهار کلید اصلی دستگاه با قرار گرفتن در قسمت بالای پنل جلویی، تجربه‌ی مناسبی از بازی کردن ارائه می‌دهند. چیدمان کلیدهای اصلی مشابه کلیدهای پیش فرض کنترلرهای ایکس باکس است. با این حال دستگاه به شما قابلیت شخصی سازی را به صورت کامل می‌دهد.

علاوه بر این روی لبه‌ی بالایی دستگاه نیز شاهد کلیدهای افزایش و کاهش صدا، پاور، نشان‌گر LED، پورت‌ توسعه، جک صدا و خروجی فن‌ها هستیم. استیم دک از دو بلندگوی ساده نیز در طرفین پنل بهره می‌برد که در قسمت پایین پنل اصلی قرار گرفته‌اند.

در مجموع طراحی کامپیوتر همراه استیم دک با ترکیب المان‌های موفق کنسول و کامپیوتر توانسته یک تجربه‌ی جدید خلق کند. تجربه‌ی استفاده و بازی کردن روی این دستگاه به واسطه‌ی پشتیبانی همزمان از کلیدهای کنترلرهای معمول و تاچ پد کامپیوتر در کنار تاچ اسکرین دستگاه، بسیار لذت بخش و ساده است.

سخت افزار

به طور قطع سخت افزار قابل بحث‌ترین بخش در بررسی کامپیوتر مخصوص بازی استیم دک است. این موضوع که کامپیوتری در این فرم فاکتور توانایی اجرای بازی‌های مدرن پلتفرم کامپیوتر را داشته باشد، به خودی خود یک دستاورد برای همکاری مشترک ولو و ای‌ام‌دی (AMD) محسوب می‌شوند.

این دستگاه از پردازنده شتاب­ یافته یا APU انحصاری ساخت AMD استفاده می‌کند. APU در واقع یک نوع تراشه‌ی مجتمع متشکل از دو پردازنده مرکزی و گرافیکی است. در این کامپیوتر از معماری مبتنی AMD Zen 2 به عنوان پردازنده مرکزی و از AMD RDNA 2 به عنوان هسته گرافیکی استفاده شده است. این معماری با نام Aerith که اشاره به یکی از شخصیت‌های بازی Final Fantasy VII دارد، شناخته می‌شود.

پردازنده‌‌ی مرکزی این دستگاه با ۴ هسته و ۸ رشته و سرعت کلاک بین ۲.۴ تا ۳.۵ گیگاهرتز فعالیت می‌کند. پردازنده گرافیکی آن نیز با فرکانس ۱ تا ۱.۶ گیگاهرتزی و هشت واحد محاسباتی RDNA ۲ استفاده کرده است.

همچنین این محصول از حافظه رم ۱۶ گیگابایتی LPDDR5 بهره می‌برد. این در حالی است که ایکس‌باکس سری اس، تقریبا نصف این میزان حافظه رم دارد. این محصول در سه انتخاب با سه حجم حافظه داخلی برای فروش طراحی شده است. مدل‌های ۲۵۶ و ۵۱۲ گیگابایتی این دستگاه مجهز به ماژول‌های SSD با فرم فاکتور پرسرعت NVMe هستند.

با این حال نسخه‌ی ۶۴ گیگابایتی این محصول که در اختیار ویجیاتو نیز قرار گرفته است، از حافظه‌ی eMMC استفاده می‌کند. eMMCها در حقیقت یک تراشه ذخیره‌سازی یکپارچه هستند که رو برد لحیم می‌شوند و به دلیل مقرون به صرفه بودن در بسیاری از گوشی‌ها و تبلت‌های امروزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این موضوع باعث می‌شود نسخه‌ی ۶۴ گیگابایتی نسبت به مدل‌های ۲۵۶ و ۵۱۲ گیگابایتی از سرعت کمتری برخوردار باشد. از دیگر مشکلات نسخه‌ی ۶۴ گیگابایتی ضعف شدید حافظه‌ی ذخیره سازی است. اکثر بازی‌های امروزی کامپیوتر بسیار حجیم هستند.

این در حالی است که با احتساب سیستم عامل و پلاگین‌ها در نسخه‌ی ۶۴ گیگابایتی، شما عملا ۴۵ گیگ حافظه‌ی قابل استفاده برای نصب بازی در اختیار دارید. با این حال استیم دک قابلیت افزایش حجم حافظه‌ی استیم دک به وسیله‌ی نصب حافظه‌های پرسرعت‌ microSD را می‌دهد.

در مجموع قدرت پردازشی کامپیوتر همراه استیم دک چیزی فرای انتظار است. استفاده از پردازنده‌های AMD توانسته توانی باور نکردنی برای اجرای بازی‌های بزرگ و جدید در قالب یک فرم فاکتور کوچک را برای استیم دک فراهم آورد.

APU به کار رفته در استیم دک توانسته در بنچمارک‌های Geekbench از رقبای رایزن ۳۰۰۰ نیز پیشی بگیرد. تقریبا اکثر بازی‌های روز پلتفرم کامپیوتر را می‌توان بدون مشکل و با فریم ریت قابل قبول روی استیم دک بازی کرد. در ادامه بیشتر به عملکرد این دستگاه می‌پردازیم.

این قدرت پردازشی اما معایبی هم دارد؛ دمای حاصل از پردازش‌های سنگین استیم دک گاها می‌تواند آزار دهنده باشد. در واقع سیستم کولینگ دستگاه در برابر پردازش‌های سنگین استیم دک کافی نیست و این افزایش دما در اجرای بازی‌های سنگین‌تر می‌تواند آزار دهنده باشد. کولینگ از آن ضعف‌هایی است که باید امیدوارم باشیم تا در نسل‌های بعدی بهبود پیدا کند.

نمایشگر

استیم دک در پنل جلویی از یک نمایشگر LCD هفت اینچی از نوع IPS استفاده می‌کند. این نمایشگر لمسی رزولوشن ۱۲۸۰ در ۸۰۰، معادل HD یا 720p را برای کاربر فراهم می‌کند. نسبت این تصویر ۱۶:۱۰ و حداکثر روشنایی آن ۴۰۰ نیت (nits) است. همچنین نرخ تازه‌سازی این نمایشگر ۶۰ هرتز (Hz) است.

در مجموع نمایشگر استیم دک توانسته است تجربه‌ی بصری قابل قبولی را ارائه دهد. هرچند این نمایشگر در مقایسه با نینتندو سوییچ که از نمایشگر OLED بهره می‌برد، کیفیت تصویر و کنتراست ضعیف‌تری دارد. انتظار می‌رفت استیم با توجه به استانداردهای جدید، از نمایشگر بهتری برای کامپیوترهای همراه خود استفاده کند.

در انتها لازم به ذکر است که یکی از تفاوت‌های نسخه ۵۱۲ گیگابایتی استیم دک، استفاده از صفحه نمایش با قابلیت ضد تابش نور (Anti-Glare) است. این ویژگی در واقع شامل یک لایه‌ی نازک ضد بازتاب نور روی صفحه است که تجربه ی استفاده از دستگاه را در نور طبیعی و زیاد، بهبود می‌بخشد.

نرم افزار با هسته‌ی لینوکسی کنسول STEAM DECK

این کامپیوتر گیمینگ از یک نسخه بهبود یافته سیستم عامل انحصاری SteamOS استفاده می‌کند. SteamOS در واقع یک دیستروی مبتنی بر توزیع لینوکسی Arch است. ولو سال‌هاست به جهت توسعه‌ی گیمینگ روی لینوکس در حال فعالیت بر این سیستم عامل است.

این سیستم عامل بهبود یافته شامل یک رابط کاربری اختصاصی محدود به بازی و یک محیط دسکتاپ است. اگر پیش از این کاربر لینوکس بودید، این دسکتاپ برای شما آشنا خواهد بود. به وسیله‌ی این دسکتاپ شما می‌توانید با دستگاه به مثابه یک کامپیوتر مستقل عمل کنید.

نصب نرم افزارهای مختلف، وب‌گردی، نوشتن، تماشای ویدئو و… همه کارهایی هست که می‌توانید روی این دسکتاپ انجام دهید. هرچند باید در نظر داشته باشید که با توجه به ماهیت دستگاه، تجربه‌های غیر از بازی کردن، ایده آل نخواهند بود. علاوه بر دسکتاپ، ما یک رابط کاربری منحصر به بازی داریم که کمابیش مشابه همان نرم افزار استیم است. شما از طریق این کلاینت می‌توانید به بازی‌ها، لایبری، استور و باقی بخش‌های مجموعه‌ی استیم دسترسی داشته باشید.

علاوه بر این امکاناتی به جهت شخصی سازی، تنظیمات، مدیا و… نیز در این رابط پیش بینی ده‌اند که تجربه‌ی استفاده از این دستگاه را بهبود می‌بخشند. همه‌ی این امکانات به واسطه‌ی استفاده از هسته‌ی لینوکسی و ابزار انحصاری ولو یعنی Proton، برای اجرای بازی‌ها روی لینوکس است.

می‌توان گفت که عملکرد ولو در توسعه این سیستم عامل و ابزارهایش یک حرکت بسیار بزرگ در دنیای نرم افزار آزاد محسوب می‌شود که توانسته بازی‌های ویندوز را به لینوکس بیاورد. اما این تمام ماجرا نیست؛ استیم دک به شما اجازه می‌دهد سیستم عامل SteamOS را پاک کنید و به جای آن ویندوز یا هرچیز دیگری را نصب کنید. با این کار شما می‌توانید سراغ نرم افزارهای مختلف و پلتفرم‌های گیمینگ دیگری چون اپیک گیمز، GOG و حتی گیم‌پس برید!

با وجود تمام نوآوری‌هایی که ولو با این هسته‌ی لینوکسی ممکن ساخته است، اما همچنان ایرادات کوچکی به آن وارد است. عملکرد رابط کاربری با ضعف و گلیچ‌های فراوانی روبروست که با مدت کوتاهی کار کردن، متوجه آن خواهید شد. با این حال همواره باید در نظر داشت که این اشکالات در طول زمان و با ارائه‌ی پچ‌های نرم افزاری حل خواهند شد.

استیم دک می‌تواند همه‌ی بازی‌های کامپیوتر را اجرا کند؟

یکی از اساسی‌ترین سوالات کاربران، توانایی استیم دک در اجرای بازی‌ها است. استیم دک یک کامپیوتر کوچک قابل حمل است که می‌تواند اکثر بازی‌های پلتفرم کامپیوتر را در کیفیت عالی و قابل قبول اجرا کند. با این حال این شرایط برای همه‌ی بازی‌ها صدق نمی‌کند.

استیم دک با به‌کارگیری هسته‌‌ی قدرتمند لینوکسی در کنار قدرت پردازشی Aerith می‌تواند اکثر بازی‌های روز را اجرا کند. عملکرد استیم دک در اجرای بازی‌های AAA نسل جدید عملا خارق العاده است. با این حال باید در نظر داشته باشید که رزولوشن اجرایی بازی ها 720p است.

با این حال استیم دک می‌تواند اکثر این بازی‌ها را در نرخ فریم ثابت محدود شده‌ی ۳۰ فریم در ثانیه، بدون اختلال و کرش و همچنین با عمر باتری بالاتری، اجرا کند. علاوه بر این استیم دک به شما اجازه می‌دهد تا از طریق منوی خود بازی، تنظیمات گرافیکی برای اجرای بازی‌ها را مطابق میل خود شخصی سازی کنید تا بهترین خروجی را دریافت کنید.

اجرای بازی‌ها روی استیم روان و بدون مشکل در نمایش جلوه‌های بصری است. با این حال در اجرای بازی‌های بزرگ‌تر مثل God of War لودینگ‌های بازی برای یک تا دو دقیقه کش می‌آیند. این موضوع در نسخه‌های ۶۴ گیگابایتی که از حافظه‌های eMMC استفاده می‌کنند، مشهودتر خواهد بود.

در بررسی کامپیوتر گیمینگ Steam Deck ، فریم ریت در اجرای بازی‌های کوچکتری مثل Ori and the Blind Forest و Dota2 در تنطیمات بالا حدود ۵۰ تا ۶۰ فریم بر ثانیه است. این مقدار در تنظیمات گرافیکی پایین‌تر اجازه‌ی دسترسی به نرخ فریم تا ۸۰ را نیز به شما خواهد دارد. در اجرای بازی‌های سنگین‌تری مثل Shadow of the Tomb Raider در تنظیمات بالا، نرخ فریم ماکسیمم ۳۰ ثبت می‌شود. این مقدار در تنظیمات گرافیکی پایین‌تر به ۶۰ هم می‌رسد.

استیم برای مشخص نمودن میزان سازگاری بازی‌های پلتفرم خود، از چهار نشان استفاده می‌کند. دسته‌ی اول بازی‌های وریفای شده هستند. این لیست شامل بازی‌هایی هستند که به صورت قطعی و با بهترین کیفیت ممکن روی استیم دک اجرا می‌شوند. اکثر بازی‌های جدید را می‌توان در این دسته دید.

گروه بندی دوم شامل بازی‌هایی می‌شوند که قابلیت اجرا و بازی روی استیم دک را دارند؛ اما روی عملکرد برخی از المان‌های آن شبه وجود دارد. برای مثال فونت‌ها ناخوانا هستند، رزولوشن‌های پیش‌ فرض نامناسب دارند، کلیدها نیاز به مپ شدن دارند و از این دست مشکلات. در تجربه‌ی ویجیاتو، اکثر این بازی‌ها با تغییر تنظیمات پیش فرض و چشم پوشی از برخی ایرادات، قابل تجربه هستند.

دسته‌ی سوم شامل بازی‌هایی هستند که هنوز بابت امکان اجرا تست نشده‌اند. به گفته‌ی استیم، وضعیت این دسته از بازی‌ها به مرور زمان مشخص خواهد شد. در ادامه نیز دسته‌ی بازی‌ها غیرقابل اجرا را داریم. عناوین عموما قدیمی‌تر که به واسطه‌ی موتور بازی قابلیت پشتیبانی از استیم دک را ندارند.

اما در یک نگاه کلی عموم بازی‌های محبوب و بزرگ به بهترین شکل روی استیم دک اجرا می‌شوند. این موضوع به بازی‌ها وریفای شده محدود نمی‌شود. در لایبری استیم ما بیش از ۷۰۰ بازی قرار داشت که حدود ۲۰۰ مورد از سمت استیم وریفای شده بود؛ با این حال در اجرای بازی‌های غیروریفای اختلال بزرگ و قابل توجهی مشاهده نشد.

علاوه بر این شما می‌توانید سایر بازی‌های پلتفرم کامپیوتر که روی استیم در دسترس نیستند را نیز از طریق لانچرها نصب و تجربه کنید. در مجموع می‌توان عملکرد استیم دک در اجرای بازی‌ها را خارق العاده دانست. استیم دک هنوز مسیر زیادی تا تبدیل شدن به یک تجربه‌ی بی‌نقص را دارد، اما عملکرد ولو در تولید و توسعه‌ی این دستگاه قابل تحسین است.

پورت و اتصالات کنسول STEAM DECK

کامپیوتر استیم دک به جهت برآوردن نیاز عموم کاربران از مجموعه امکانات به جهت اتصال سایر تجهیزات نیز بهره می‌برد. درست مثل یک کامپیوتر شما می‌توانید انواع نمایشگر، موس، کیبورد، هدست و میکروفن را به استیم دک متصل کنید.

هرچند برای ممکن ساختن این ویژگی به هاب توسعه تدارید، مشابه همان چیزی که برای مکبوک‌ها جدید استفاده می‌شود. با استفاده از این هاب‌ها که از طریق کابل USB تایپ C به استیم دک متصل می‌شود، می‌توانید همانند یک کامپیوتر کامل آن را به کار گیرید.

علاوه براین در لبه‌های استیم دک یک جک میکروفن/هدفون، یک اسلات توسعه‌ی microSD و مهم‌تر از همه یک پورت USB تایپ C قرار دارد. این پورت USB به وسیله‌ی هاب از DisplayPort 1.4 تا 8k و ۶۰ هرتز (Hz) یا 4K و ۱۲۰ هرتز پشتیبانی می‌کند. غیر از این به جهت تسهیل اتصال سایر دیوایس‌ها به استیم دک، این دستگاه از بلوتوث نسل ۵ و وای‌فای نسل ۶ پشتیبانی می‌کند.

باتری و شارژر

کامپیوتر گیمینگ استیم دک به همراه یک آداپتور شارژر معمول با خروجی ۴۰ وات (W) عرضه می‌شود. این آداپتور از طریق یک کابل USB تایپ C به دستگاه متصل می‌شود. این آداپتور در مدت زمان ۱۰۰ دقیقه حدود ۸۰ درصد باتری و در مدت زمان تقریبی ۲.۵ ساعت دقیقه، دستگاه را به صورت کامل شارژ می‌کند.

با این حال شما می‌توانید از آداپتورها با خروجی بالاتر نیز استفاده کنید. در صورت استفاده از این آداپتورها، دستگاه با سرعت بالاتری شارژ می‌شود. با این حال ماکسیمم پشتیبانی استیم دک از آداپتورها با توان ۶۵ وات است که می‌تواند زمان فول شارژ شدن آن را تا حدود ۱.۵ ساعت کاهش دهد.

استیم دک از یک باتری دو سلولی با ظرفیت ۴۰ وات‌ساعتی (WHr) استفاده می‌کند. استفاده از باتری ۵۲۰۰ میلی‌آمپرساعت در قیاس با دستگاه‌های مشابهی مانند نینتندو سوییج با ۴۳۰۰ میلی‌آمپرساعت، قابل توجه به نظر می‌رسد.

با این حال باید در نظر داشت که قلب پردازشی این کامپیوتر کوچک، مصرف انرژی به مراتب بالاتر خواهد داشت. بسته به نوع بازی یا فعالیت در حال اجرا، استیم دک بین ۲ الی ۸ ساعت با یکبار شارژ دوام می‌آورد.

با این حال در نظر داشته باشید که در اجرای اکثر بازی‌های بزرگ‌تر این زمان به مراتب کمتر خواهد بود. برای مثال در بررسی کامپیوتر گیمینگ استیم دک ، اجرای بازی Ori and the Blind Forest روی تنظیمات پیش‌فرض چیزی حدود ۳ الی ۳.۵ ساعت خواهد بود. این مقدار برای برای بازی چون Sea of Thieves به کمتر از ۲.۵ می‌رسد. در مجموع باتری استیم دک نمی‌توانند انتظارات را برآورده کند

کلام انتهایی

در بررسی کامپیوتر گیمینگ استیم دک (Steam Deck)، دانستیم که این دستگاه اولین کامپیوتر گیمینگ همراه ساخته‌ی ولو است که توانسته تجربه‌ی جدیدی را در دنیای گیم ممکن سازد. این سازه‌ی جاه طلبانه ولو، قدرت پردازنده‌های AMD را در ترکیب با هسته لینوکسی به کار گرفته تا بازی‌های ویندوز را در فرم فاکتوری نامعمول اجرا کند.

استیم دک به طور قطع یکی از پیشروترین دستگاه‌ها چندسال گذشته‌ی صنعت گیم است. با این حال همچنان ضعف‌ها و ایرادات سخت افزاری و نرم افزاری متعددی به آن وارد است. این موضوع مانع از آن می‌شود که این دستگاه را یک کامپیوتر گیمینگ همراه با ارزش خرید بالا دانست؛ با این حال مسیری که استیم دک با عرضه آغاز کرده، قطعا دروازه‌ای به آینده است.